İş Ayakkabıları

İş ayakkabıları  atölyelerde, ağır parça ve sivri cisimlerin çoklukla bulunduğu mekânlarda çalışanları olası kazalardan korumak için kullanılan bir güvenlik malzemesidir.

İş ayakkabılarının yapısı, ayak üzerine parça düşmelerine karşı parmak uçlarını korumak için yerleştirilen çelik muhafaza ile tabanı sivri cisimlerin batmasına karşı delinmeyecek şekilde üretilen malzemelerdir. İş Ayakkabıları, atölyede çalışan veya parça düşmesi, sivri cisimlerin batması gibi olası kazalar ile karşı karşıya olan işçilerin kullanması gereken önemli ve çok yararlı güvenlik elemanlarıdır. Ayak üzerine düşecek parçaları, parmak uçlarında bulunan çelik muhafaza ile etkisiz hale getirerek ayağın zarar görmesini engeller. İş ayakkabıları, güvenlik ayakkabısı veya ayak koruyucular olarak da isimlendirebilir. Genellikle mekanikçilerin çalışma ortamında kullandıkları ayakkabılardır.

Yağmur İş Güvenliği iş ayakkabısı ihtiyaçlarınızda kalite ve uygun fiyatı birleştirerek işletmenize uygun çözümler sunmaktadır.

İŞ AYAKKABILARININ ÖNEMİ

İşyerinde karşılaşılabilecek tehlikelerden korunmaya yardım edebilir kanısıyla bazı istatistiksel bilgilerin verilmesinde yarar vardır.

Uluslar arası Çalışma Örgütü (ILO)’ nun ; iş kazalarından dolayı olan yaralanmaların vücudun etkilenen bölümlerine göre dağılımı ile ilgili derlediği istatistiksel sonuca bakıldığında; ayak %34’ le başta gelmektedir.

ABD Ulusal Güvenlik Konseyinin (National Safety Council) derlediği istatistiklere göre ise ABD’de 1985 yılında yaklaşık 2 milyon kişi işgücü kaybına neden olan iş kazası (disabling work injuries) geçirmiştir (yaklaşık % 4,1). Bu kazalardan yaklaşık 16.600’ü ölümle, 70 000’i de sürekli iş görmezlikle sonuçlanmıştır. Bu ülkede iş kazalarının vücudun etkilenen bölümlerine göre dağılımına bakıldığında, bacak ve ayak %20 ile (380 000 kaza) ile ikinci sırayı almaktadır.

Batı Almanya’da 1970 – 1975 yılları arasında meydana gelen toplam 56.992 orta derecede ağır ve çok ağır iş kazası sonucuna göre iş kazaları arasında birinci sırayı el ve ikinci sırayı ise ayak yaralanmaları almaktadır.

Ortalama 900 kişinin çalıştığı endüstriyel amaçlı tekstil üreten bir fabrikada 1982 – 2000 yılları arasında toplam 648 iş kazası olmuş, bu kazalardan ayak kazaları % 27 ile ikinci sırayı almıştır. Anılan kazaya kayıp iş süresi olarak bakıldığında da 53.350 saat’ lik bir iş gücü kaybı yaşanmıştır. Bu kayıp içerisinde ayak kazaları % 21 ile ikinci sırayı almıştır.

Ülkemizde örnek verilebilecek bir büyük işyeri, ülkeler ve uluslararası bazda derlenen istatistiksel sonuçlardan da anlaşılacağı gibi; göreceli olarak korunmasız 26 kemikten meydana gelen ayak, özellikle kaza sonucu yaralanması olası organların başında gelmektedir. Ayakların dayanak ve dengeleme gibi önemli işlevleri vardır. Bu nedenle önemsiz denebilecek bir ayak kazası bile acı veya (hatta) hareketsizliğe bile neden olabilir.

Güvenlik ayakkabıları, koruyucu olmayan benzer ayakkabılarla karşılaştırıldığında çok az bir masrafla ciddi, hatta sakatlık bırakabilecek yaralanmaları önleyebilir.

KORUYUCU TİPİ

Koruyucunun tipi olası risklerle ilişkilidir. Bazı hafif endüstrilerde iyi yapılmış, iyi koşullarda bulunan normal sokak ayakkabıları işçiler için etkin (yeterli koruyucu) olabilir. Darbe ve delinmelere karşı ayakları koruyabilir.

Özellikle kadın işçiler arasında eski terlik gibi uygun olmayan ayakkabı giyme eğilimleriyle mücadele etmek gerekir. Çok yüksek veya yıpranmış topuklar, açılmış tabanlar kazaların en başlıca nedenleridir.

Bazen bir güvenlik ayakkabısı veya sandalet yeterli olabilir. Bazen da bir bot veya tozluk gerekebilir. Botların / çizmelerin boyu – bilek, diz veya kasıklara kadar – tehlikeye / riske bağlıdır. Aynı zamanda rahatlık ve değişiklik göz önünde bulundurulmalıdır.

Güvenlik ayakkabıları ve botları deri, kauçuk, sentetik kauçuk veya plastikten dikilerek, vulkanize edilerek (lastiği pişirme) veya kalıplama ile yapılabilir.

Ayak parmaklarının çarpma / darbe ile yaralanma olasılığı varsa bu durumda çelik bombe önem kazanmaktadır. Çelik bombenin rahat olabilmesi için uygun incelik ve hafiflikte olması gerekir. Bunun için karbon çeliği kullanılır. Bir çok çeşit güvenlik ayakkabı ve botlarında bu çelik bombeler (parmak koruyucuları) güvenli bir şekilde kullanılabilir.

Bazı iş türlerinde düşebilecek malzemeler özel bir risk oluşturuyorsa güvenlik ayakkabılarının üzerine metal bir koruyucu uygun olabilir.

Kayma riskini önlemek için kauçuk veya sentetik çeşitli şekillerde ayakkabı pençesi kullanılır. Bu durum özellikle yaş veya kaygan yerler – zeminler için önemlidir. Ayakkabı pençesinin (tabanının) malzemesi ayakkabının alt şeklinden (izinden) daha önemlidir. Yani yüksek sürtünme katsayısına sahip olmalıdır.

İnşaat işleri gibi yerlerde kullanılacak iş ayakkabıları çivi vb. batmalarına karşı (elektrik enerjili teçhizatla temas etme olasılığının pek az olması durumunda) ayrıca tabanı metalik bir malzeme ile de takviye edilmelidir (metal pençeli ayakkabılar).

Elektrik tehlikesi olan yerlerde, çivi kullanılmasının önlenmesi için ayakkabı tamamen dikişli veya yapıştırmalı olmalıdır. Ayakkabılarda metal (burunlardaki metal bombeler gibi) tamamen izole edilmediği takdirde kullanılmamalıdır. Ayrıca; ıslak veya çok kötü yıpranmış ayakkabılara da koruyucu olarak güvenilmez.

Statik elektrik oluşan yerlerde, güvenlik ayakkabısı elektriği iletebilecek tipli kauçuk tabanlı olmalıdır.

Patlayıcı madde fabrikalarında, benzin veya diğer kolay tutuşabilecek hidrokarbonlar taşıyan tankların temizlenmesinde çalışanlar kıvılcım çıkarmayan ve aynı zamanda metal çivisi olmayan ayakkabıları kullanmalıdırlar.

Yaş çalışma koşulları için (mandıralar ve bira fabrikaları gibi) kauçuk bot ve ayakkabıları, tahta tabanlı deri ayakkabılar veya tahta tabanlı sandallar uygundur. Bu ayakkabılar aynı zamanda düşen cisimlere ve çıkıntılara karşı da bir derece koruma sağlar.

Sıcaklığın aşırı olmaması koşulu ile tahta tabanlı ayakkabı sıcak zemin üzerinde çalışma için iyi bir koruyucudur. Bu nedenle; tahta tabanlı ayakkabılar sıcak asfalt işlerinde çalışan işçiler tarafından yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Özellikle erimiş metaller, kaynak kıvılcımları veya kimyasal yanık riskleri olan yerlerde kullanılacak ayakkabı veya botlar dilsiz olmalı ve bağı çok kolay çözülebilecek şekilde bağlanmalıdır. Benzer nedenlerle iş elbiseleri (pantolon paçaları) botların üzerine alınmalı hiçbir zaman botun içine sokulmamalıdır.

Kauçuk, sıcağa dayanıklı asbest içermeyen kumaş veya metalik tozluklar özelikle yanma risklerine karşı ayakkabı üzerine konarak bacağı korumada kullanılır. Dökümhane işleri gibi bazı çalışmalarda ayrıca dizlikler de kullanılabilir.